niedziela, 16 grudnia 2012

Klasyfikacja funkcjonalno-kulturowo-chronologiczna: wykazy

Ostatnio sporo się działo w kwestii rozwoju QAZP2. Z radością donoszę, że wtyczka ma już zaimplementowane wszystkie funkcje, których wymagał program badawczy, w ramach którego aplikacja jest realizowana. Tym samym na podstawie zawartości bazy danych można wygenerować karty AZP zgodne ze specyfikacją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 

Jednym z najważniejszych elementów karty AZP jest określenie dla znalezionych śladów działalności człowieka  konotacji kulturowo-historycznej, czyli innymi słowy dokonanie klasyfikacji funkcjonalno-kulturowo-chronologicznej w oparciu o zebrane fakty, czyli na przykład fragmenty ceramiki, znalezione narzędzia i inne przedmioty, które archeologowi pozwalają określić wiek badanych osad, cementarzysk, itp. Aby przekaz był uniwersalny i czytelny dla każdego naukowca w Polsce do jego formułowania posługujemy się wykazami pojęć opracowanymi w Narodowym Instytucie Dziedzictwa. Taka standaryzacja ma niebagatelne znaczenie, gdyż czyni bazę danych uniwersalnym źródłem informacji nie tylko w ramach projektu, z którego pochodzi, ale dla wszystkich zainteresowanych analizą wydarzeń, które miały miejsce w przeszłości na terenach, z których pochodzą zebrane dane. 

Opracowano trzy zbiory zawierające pojęcia służące do określania chronologii (okresu dziejów, z których pochodzi obiekt osadniczy - na przykład epoka kamienia, epoka brązu, średniowiecze, nowożytność); jednostki kulturowej, która informuje, że dany przedmiot wykazuje podobieństwo w ramach pewnej grupy wskaźników; funkcji - określenie roli obiektu - na przykład cmentarzysko, osada, grodzisko, itd. Każdy z wykazów jest zapisywany w osobnej tabeli, gdyż ich struktura jest odmienna. Konstrukcja schematu bazy danych obsługiwanego przez QAZP2 wynika z tego, że ma ona dwa podstawowe zadania: 
  1. dostarczać informacje w celu ich wyświetlania,
  2. dostarczać informacje w celu ich przetwarzania i analizy.
Określenia każdej z właściwości (chornologii, jednostki kulturowej i funkcji) można dokonać na kilku poziomach szczegółowości. Na przykładzie chronologii wyróżnić można takie dwa: pierwszy poziom - epoka - na przykład epoka kamienia, epoka żelaza oraz drugi poziom - okres epoki - paleolit (czyli starsza epoka kamienia), II okres epoki brązu, Halsztad C (okres epoki żelaza). Użytkownik zgodnie ze swoimi umiejętnościami, wiedzą i możliwościami określa w ten sposób chronologię dla każdego znalezionego przedmiotu używając pojęć z pierwszego poziomu (mniej szczegółowo) albo drugiego (bardziej szczegółowo). Ma to znaczenie z uwagi na analizę danych, gdyż okres wpływów rzymskich różni się od okresu halsztackiego. Natomiast w przypadku wyświetlania, zwłaszcza w formie karty KEZA, która w dobie współczesnych technologii jest już tylko wyrazem zacofania polskich służb konserwatorskich, jest mniej znaczące. Stąd w każdej tabeli wykazów znajduje się pole skrót zawierajace wartość, która potem jest umieszczana na wydruku. Z kolei w kolumnie NAZWA zapisuje się wartości, które nie są pełną nazwą okresu chronologicznego, ale wyświetlona jest zrozumiała dla archeologa. Na przykład pisząc wartość HA C domyślamy się, że chodzi o Epokę żelaza - okres halsztacki C, z kolei nazwa Grupa mątewska wskazuje na neolityczną kulturę pucharów lejkowatych i to jest trzeci poziom dokładności w określeniu jednostki kulturowej. 
Taka konstrukcja jest wygodna w analizie danych, gdyż wszukując wszystkie ślady związane z okresem Neolitu nie trzeba znać ich szczegółowego oznaczenia, czyli zbędna jest wiedza, czy osada wiąże się z kulturą pucharów lejkowatych, kulturą amform kulistych, czy grupą radziejowską, gdyż wszystkie mieszczą się w zbiorze Neolit. Z kolei szukając faktów dotyczących grupy mątewskiej nie zajmujemy się kulturą ceramiki wstęgowej, ani pozostałymi grupami kultury pucharów lejkowatych.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz